Het is donker. Het is stil. Het enige geluid dat ik hoor is mijn ademhaling, het kloppen van mijn hart en het ruisen van het bloed in mijn oren. De wereld om me heen is stil en het wordt stiller en stiller in mij, mijn lijf, mijn hoofd.
Ik had me voorgenomen om op tijd naar bed te gaan, maar ik heb me weer laten verleiden om geleidelijk de stilte in mij tot stand te laten komen. De lichten van de buren om mij heen zijn uit. Geen spelende kinderen of pratende volwassenen op straat. Geen auto's. Het enige dat ik nog zie zijn de sterren aan de hemel, gecombineerd met het licht van de lantaarnpalen in ons hofje.
Het zijn de uren na middernacht waar ik me goed voel. Het gevoel dat ik de hele wereld weer aan kan. Ik hou van dit tijdstip. Ik hou van dit klein, stil hoekje van de wereld. Het zijn de uren waar inspiratie vloeit, al ben ik momenteel niet in staat die inspiratie om te zetten in een creatie. Maar ik weet dat dit wel weer komt.
Mijn stilte wordt verbroken als hubbie om de hoek kijkt en vraagt of ik er nog ben. Het is niet de eerste keer dat ik uiteindelijk van vermoeidheid op de bank in slaap val (smile). Ik ben lichtelijk geïrriteerd omdat hij de magie verbroken heeft en tegelijkertijd weet ik zijn bezorgdheid om mij wel te waarderen. Uiteindelijk is het morgen weer vroeg dag en zal ik de gevolgen voelen van het laat naar bed gaan.
Ik zou nog wel even willen blijven, maar ik moet wijs zijn.... Bovendien is het inmiddels alweer 02.30 uur.
Het is rustig, rustig in mijn hoofd. Net een autoloze zondag... Hmmm, de autoloze zondagen uit de jaren '70; de zondagen waarop mijn vriendinnen en ik konden rolschaatsen op de drukke rondwegen in Tilburg. Zo stil is het in mijn hoofd. Geen sneltreinen meer die ik niet bij kan houden. Geen files, geen smog, waardoor ik met moeite nog lucht kan krijgen. Niks van dit alles. Mijn hoofd voelt als lopen aan het strand, terwijl kleine golven over mijn voeten dansen.
Ik heb zelfs een middaagje in de tuin gewerkt. Een klein stukje waarop ik me focuste. Nadat het plekje onkruidvrij was, geveegd en de tuinstoelen uitnodigend klaar stonden, voelde ik dat ik genoot. Niet alleen van het uitzicht, maar ook omdat ik weer eens iets voltooid heb. Ik nam het me voor, ik voerde het uit en ik rondde het af. Dat gaf een goed gevoel.
Bijna heel de week gekookt. Enige last gehaald van de schouders van mijn hubbie, die veel taken, als vanzelfsprekend, van mij overneemt. Ik ben dankbaar. Zonder hem had ik het in de afgelopen maanden niet gered. Koken is voor mij niet vanzelfsprekend. Het begint al met het maken van een keuze. WAT eten we vandaag? Het halen van boodschappen is een taak waar ik normaal gesproken mijn hand niet voor omdraai. Voor mij betekent het nu chaos, zelfs al heb ik een boodschappenlijst in mijn hand. Ik maan mezelf tot rust, maar al die mensen om me heen, het geluid en al die producten in de schappen en dan ook nog moeten kiezen..!!! Het is alsof ik op een slachtveld sta. Deze week heb ik het wel gedaan. Het zweet liep over mijn rug en ik kwam dood- en doodmoe thuis. Doch.. ik ben een winnaar... I did it!
Mijn huis is een chaos. Ik stel het schoonmaken uit. Ik heb niet genoeg energie om de draad op te pakken. Eerst mijn examen en dan hoop ik beetje bij beetje, zoals ik ook mijn stukje tuin gedaan heb, mijn huis op te ruimen en weer schoon te maken. Er is een stukje acceptatie.... Het is wat het is.... En dat houdt me overeind.
Tja.. examen. Tot nu toe heb ik het bestuderen van het boek voor me uitgeschoven. Af en toe probeerde ik een stuk te lezen, maar weinig bleef er echt hangen. Aankomende week heb ik geen afspraken - een compleet lege agenda en dat ga ik zo houden. We gaan het proberen... En lukt het niet, dan lukt het niet. Jammer dan!
TV kijken betekende voor mij: verstand op nul en alles over me heen laten komen. Een tijdelijke oplossing om mijn depressieve, donkere gevoelens opzij te kunnen zetten. Wat je niet kunt voelen, is er ook even niet. Uren heb ik TV gekeken, ook overdag. Iets wat tegen mijn 'principes' ingaat. Op dit moment irriteert de TV. TV kijken nu betekent niet meer dan met mijn hoofd op de schoot van hubbie met mijn ogen dicht en zo in slaap te vallen. Beelden komen niet meer binnen.
Eigenlijk zou ik meer naar buiten moeten gaan. De natuur in, wandelen, fietsen.. maar dat zijn nou net de dingen waar ik zo vreselijk tegenop zie. Een vriendinnetje (eigenlijk een vriendin van mijn dochter) moedigt me aan om een paar keer in de week een rondje te lopen. Soms lukt het zelfs om een wandeling van 5 km of langer te maken. Het doet me goed. Wandelen, in mijn eentje wandelen, staat wel op de planning, maar de durf is nog ver te zoeken.
De neiging om vrienden en kennissen op een afstand te houden is groot. Ik hou van de stilte. Vooral de stilte van de nacht. Ik voel me 's nachts op mijn best. Wat maakt dat ik soms pas om 03.00 uur naar bed ga, wat mij de volgende dag natuurlijk geen goed doet. Een van de dingen die op mijn lijstje staan om te veranderen. Op tijd naar bed en op tijd uit bed. Op tijd naar bed betekent echter voor mij dat ik uren lang wakker lig.
Ik merk dat vrienden wel willen, maar niet goed weten wat ze voor me kunnen doen. Het doet me goed te weten dat ze er zijn en ik hoop diep van binnen dat ze genegen zijn om me (tijdelijk) even te nemen zoals ik ben. Ik weet dat ik weinig reageer. Het klinkt misschien erg egoïstisch maar in de fase waarin ik nu zit interesseert het me geen fluit. Ik zet soms mijn masker op en doe alsof ik interesse heb, maar wat men mij vertelt.... het komt niet binnen. Ik wil eigenlijk dat masker niet meer op. Kan ik tegen mijn vrienden zeggen dat ik tijdelijk geen interesse heb? Mijn empathie is tijdelijk op vakantie. Mijn angst is dat ik vrienden zal verliezen....
Ik probeer open te zijn over mijn depressieve gevoelens, al is mijn ervaring dat ik mezelf daarbij ook wel in de vingers snijd. Depressie is taboe. Het klinkt als een cliche, maar het is echt waar. Je kan beter een gebroken been hebben en zes weken mank lopen, dan leven met een depressie. Uit reacties van mensen merk ik dat er weinig kennis is van deze ziekte. "Een depressie?... Dat moet je toch niet willen!" , alsof ik er voor gekozen heb..... en "Wat zei de psychiater hoe het met je ging?", alsof ik niet zelf weet te vertellen hoe het met me gaat. "Ben je nu nog niet beter? Je hebt toch pillen...?"... uh ja, maar die pillen hebben een week of zes nodig om aan te slaan en dan is het nog maar de vraag of ik de juiste pillen gekregen heb. Ik weet, ze bedoelen het vast niet zoals het overkomt.
Over pillen, over antidepressiva gesproken. Ik heb het idee dat het wel wat met me doet. Ik ben verbaasd (ah, emotie) over het feit dat mijn tranen compleet verdwenen zijn. Mijn traanbuisjes zijn kurkdroog. Aan de ene kant voel ik me opgelucht en ben ik blij omdat ik nu wat neutraler in het leven sta. Aan de andere kant vraag ik me af of dit is wat ik wil. Ik heb juist in de afgelopen jaren, tijdens mijn opleiding, geleerd om emoties te laten zien. Ik vraag mij af in hoeverre mijn emoties beperkt worden door het antidepressivum. Fijn dat het me bevrijdt van angsten, maar hoe zit het met blijdschap, boosheid, verwondering, walging, verdriet of vreugde? Ik heb geen idee... ken ik ze nog? Ik zou een boek kunnen schrijven: 'Op zoek naar mijn emoties'.... (smile).
Schrijven staat op een laag pitje. Of liever gezegd, ik schrijf helemaal niet meer. Altijd het gevoel dat ik belangrijkere dingen te doen heb en uiteindelijk is mijn dag voorbij en heb ik helemaal niet zoveel dingen gedaan. Wat dat betreft klopt mijn gevoel, mijn gedachten niet met de werkelijkheid en dat brengt altijd weer dat chaos-gevoel met zich mee. In gedachten plan ik en heb ik het gevoel dat ik een en ander onder controle heb. In werkelijkheid breng ik weinig tot niets tot stand. Het blijft een vreemd fenomeen... En voor een perfectionist als mijzelf is het meer dan frustrerend om te ontdekken dat er weinig/niets tot stand komt.
Enfin, we begonnen met de mededeling dat ik een goede week gehad heb. Het schijnen van de zon heeft ook wel bijgedragen, vermoed ik. Ik heb wat extra vitamientjes opgepikt en er is weer wat kleur op mijn wangen.
Deze week ook even langs de psychiater geweest (laten we hem Arie noemen). Ook hij was tevreden. Weliswaar verbaasd over het feit dat de medicijnen zo snel aangeslagen blijken te zijn. Het kan ook zijn dat dit een natuurlijk verloop is van de depressie. Drie maanden... en misschien is het einde in zicht. Arie maakte me er wel op attent dat een terugval niet uitgesloten is. Hij noemde het een voorzichtig herstel.
Het kaliumgehalte was niet helemaal goed en dat zou op den duur kunnen betekenen dat ik een ander of aanvullend medicijn krijg. Tomaten eten was het advies. Ik hoef pas over vier weken terug te komen bij Arie.
Vraag me niet wat ik deze week verder zoal gedaan heb. Ik kan het je niet vertellen. Mijn geheugen is een zeef. Heb me wel eens afgevraagd of ik al dementerend ben. Mijn vriendin riep echter lachend: "Meid, je bent net als ik in de overgang. Mijn hersens zijn momenteel ook net als gatenkaas".
Ja, die overgang.... het geprolongeerde vrouw zijn....
Alweer twee weken geleden dat ik een letter op papier gezet heb. Twee weken die 'verloren' zijn. Gewoon weg. Niet geleefd. Ik kan me er ook niet zoveel meer van herinneren. Een paar afspraken, een avond naar school en vooral veel thuis zijn.
Het ging niet goed. Had het gevoel dat ik in een bodemloze put gevallen was. Vallen en niet weten waar het einde is. Niets om je aan vast te houden.
De psychiater gaf inderdaad groen licht om de medicijnen te verhogen. Ik verdraag ze redelijk goed. Een van de bijwerkingen dat ik vreselijk vind is de gespannenheid. Het knarsetanden 's nachts was al een bekend fenomeen, maar nu word ik met gebalde vuisten wakker met mijn kaken vast op elkaar geklemd. En niet alleen 's nachts. Overdag ontdek ik dat in de palm van mijn hand kleine sneetjes zijn afgebeeld van mijn nagels die zich in het vlees boren. Pas als ik bewust probeer te ontspannen gaat het weer een poosje goed. Ik heb geen idee waar die gespannenheid vandaan komt. Ben ik bang? Ben ik boos? Geen idee.... niet bewust in ieder geval.
Het positieve van de medicijnen is dat het huilen is gestopt. Tranen vloeien niet meer voor elke scheet. En zoals afgelopen donderdag bleek, ben ik zelfs tot confrontaties in staat zonder dat ik moet huilen. Normaliter ben ik snel van de kaart als ik voor mezelf moet opkomen. Nu kon ik mijn boosheid uiten zonder enige emotie. Geen tranen deze keer. Een keerpunt waar ik me goed bij voel. Niet dat mijn gevoelens uitgeschakeld waren. Zeker niet, ik voelde boosheid en wat de tegenpartij te zeggen had raakte me zeker wel. Het is niet zo dat ik een zombie ben, maar mijn amygdala slaapt haar roes uit na al die maanden (jaren) feest vieren.
Dit weekend was ik in staat om een boek te lezen. En warempel de tekst drong weer wat tot me door. Niet altijd... het gebeurde ook wel eens dat ik bladzijden opnieuw moest lezen omdat ik wel de tekst zag, maar de woorden niet tot me doorgedrongen waren. Ik maak vooruitgang en daar ben ik blij om.
Is het mogelijk dat de medicijnen werken? Of is het einde van de depressie in zicht? Sinds dit weekend lijkt het leven weer wat lichter. Heb ik de bodem geraakt en kan ik nu weer naar boven klimmen? De suicide gedachten zijn niet meer angstwekkend en dat geeft een bepaalde rust. Ze komen nog wel voorbij, in de vorm van een interesse. Niet meer uit verlangen. Ik kan er mee omgaan lijkt het wel. Zelfs nu mijn apotheker mij antidepressiva heeft meegegeven voor drie maanden, wat natuurlijk nooit had gemogen, ken ik rust.
De faalangst voor het tentamen Algemene Psychologie is ook verminderd. Afgelopen donderdag heb ik een oefententamen gedaan en dat ging eigenlijk wel goed. Gezien mijn functioneren tot nu toe zal het waarschijnlijk geen acht worden, maar met een zesje ben ik deze keer ook tevreden. Het is wat het is!
Afgelopen week vielen er een paar kaartjes in de bus. Woorden van troost, gebaar tot steun. Het raakte me. Er werd gesproken over mij als 'een sterke vrouw'... zo voelt het niet, maar ik wil het wel geloven.
We shall overcome, we shall overcome,
We shall overcome someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We shall overcome someday.
(Amelia Jackson)
I shall overcome
Vier uur in de ochtend. Mijn ogen gaan open. Klaar wakker. Het lijkt alsof ik aan zes uur slaap voldoende heb. Een rondje begane grond; een toiletbezoek en even wat drinken en dan weer terug naar mijn warme bed, waar hubbie ontspannen ligt te slapen. Ik kruip tegen hem aan. Even lijkt het of hij er wakker van wordt. Hij draait zich om en slaat een arm om me heen. Warm, comfortabel, ja veilig... zo voelt het. Vooral veilig. Zo val ik weer in slaap.
Ik word pas weer wakker als hubbie naar zijn werk vertrekt. Een vast ritme, het enige ritme dat de dag nog kent. Een ritme dat vooral hubbie in de praktijk brengt. Al het andere is weg.
Ik sta op en loop in mijn pyama naar beneden. Trek in ontbijt is er niet. Ik heb geleerd dat het overslaan van een ontbijt niet goed is. Gedachteloos smeer ik mijn brood. Ik heb geen honger.. eten staat me tegen.
De TV gaat aan. Even het nieuws kijken. Bevrijdingsdag; men verwacht mooi weer. Odessa.... Boze mensen. De vlag wordt geconfiskeerd. Hoe zat het ook al weer? Mijn hoofd werkt niet mee. Het nieuws gaat langs me heen...
Het is koud beneden. Ik sla een deken om me heen. Er staat nog vaat in de keuken en de kamer heeft een beurt nodig. Eigenlijk moet ik nu opstaan en doen wat ik van mezelf verwacht om te doen. Nog even... De keuken en de kamer doen... ik zie er als een berg tegenop. Bovendien is het handiger als ik eerst een douche ga nemen. Ik voel me niet fris. Hoe lang is het geleden dat ik een douche genomen heb? Twee dagen geleden? Zo niet ik... Mezelf verwaarlozen is een van de tekenen dat het niet zo best gaat met me.
Een week lang medicijnen uitgeprobeerd. Ik was voorbereid op de bijwerkingen. Een droge mond, geen eetlust, diarree en in mijn geval veel slaap. Elke middag gaan mijn luikjes dicht, of ik wil of niet. Als ik er niet aan toe geef, krijg ik hoofdpijn. En even leek het goed te gaan. Woensdag/donderdag dacht ik even de mist te zien optrekken. Even wist ik weer hoe het ooit was. Helder kunnen denken en weer activiteiten oppakken, weer dingen doen. De chaos was geen chaos meer, maar zaken die ik op een rijtje kon zetten. De wereld leek zo veel lichter, zonniger...
Vanaf zondagochtend is het weer mis. Bijna een week lang waren er geen tranen, maar op zondag vierde mijn amygdala weer carnaval. Het kreng is dronken en stuurt de verkeerde signalen naar mijn hersens. Er is geen reden om te huilen, maar de tranen kwamen als vanzelf.
Minoes, mijn poes rekt zijn uit in de zon. Ze geniet... ik weet niet meer wat dat is of hoe dat moet.
Ik maak me zorgen. Over een week of vier staat een theorie examen voor de deur. Het lukt me niet om de stof tot me te nemen. Ik ga het vast niet redden deze keer. Mijn voormalige faalangst kijkt weer om de hoek. Mijn saboteur zegt niks, maar zijn grimas zegt genoeg.
Morgen weer terug naar de psychiater. De dosis zal wel verhoogd worden. Die ene dag dat ik me helder voelde geeft hoop. Theoretisch gezien tenminste. In de praktijk weet ik het allemaal niet meer zo.
